تدبر در قرآن کریم
فیلم آموزشی سوره مبارکه لیل

صوت آموزشی سوره مبارکه لیل

صوت آموزشی سوره مبارکه فلق

فیلم آموزشی سوره مبارکه حشر

صوت آموزشی سوره مبارکه حشر

فیلم آموزشی سوره مبارکه مطففین

صوت آموزشی سوره مبارکه مطففین

فیلم آموزشی سوره مبارکه نباء

صوت آموزشی سوره مبارکه نباء

متن آموزشی سوره مبارکه بروج

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

بخوان این سوره را به نام خدای رحمت­گر مهربان

آیه 1 - 11

وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ (1) وَ الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ (2) وَ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ (3) قُتِلَ أَصْحابُ الْأُخْدُودِ (4) النَّارِ ذاتِ الْوَقُودِ (5) إِذْ هُمْ عَلَیْها قُعُودٌ (6) وَ هُمْ عَلى‏ ما یَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنینَ شُهُودٌ (7) وَ ما نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلاَّ أَنْ یُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزیزِ الْحَمیدِ (8) الَّذی لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهیدٌ (9) إِنَّ الَّذینَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ ثُمَّ لَمْ یَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذابُ جَهَنَّمَ وَ لَهُمْ عَذابُ الْحَریقِ (10) إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ذلِکَ الْفَوْزُ الْکَبیرُ (11)

 

فضای خفقان حاکم است. مؤمنان سخت در رنج و فشار هستند و دائماً از طرف دشمنان دین مورد آزار و اذیت قرار می­گیرند تا از ایمان خود بازگردند. این فتنه بزرگ تا کی ادامه خواهد داشت؟ تا چه زمان مؤمنان به جرم ایمان به خدای یگانه، شکنجه می­شوند و از سوی زورگویان، به ترک ایمان مجبور می­گردند؟

سوگند به آسمانِ داراى برجها، همان برجهایی که سنگر دفع شیاطین است«1» و سوگند به روز رستاخیز، همان روزى که وعده داورى در آن داده شده است«2» و سوگند به آن که ناظر و شاهد است (پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم) و به آنچه مشاهده می­شود (آزار دیدن مؤمنان به جرم ایمان به خدا)؛ که«3» آتش­افروزان آن خندق کشته شدند؛ همانان که آن گودال را براى سوزاندن مؤمنان حفر کرده بودند«4» و در آن آتشى شعله­ور با هیزم فراوان برافروخته بودند«5» آنان به هلاکت محکوم شدند آن گاه که بر کنار خندقِ آتش نشستند«6» و آنچه را که بر سر مؤمنان مى­آوردند تماشا مى­کردند«7» و آنان را عقوبت نکردند مگر به این جرم که به خدا، آن مقتدر شکست ناپذیر و ستوده، ایمان آورده بودند؛«8» همان خدایى که فرمانروایى آسمانها و زمین از آنِ اوست؛ و خداوند بر هر چیزى ناظر است و هیچ کارى از او پنهان نمى­ماند.«9»

آری، عاقبت، آتش­افروزان گودال شکنجه و مرگ، هلاک شدند. این سرانجام کسانی است که مؤمنان را به جرم ایمانشان به خدای یگانه، مورد آزار و اذیت قرار می­دهند و راه بدفرجام اصحاب اخدود را می­پیمایند؛ زیرا سنت تبدیل­ناپذیر الهی چنین است:

به یقین، کسانى که مردان و زنان با ایمان را به فتنه درانداختند و آنان را در معرض انتخاب بین ترک ایمان یا شکنجه و عذاب قرار دادند و سپس توبه نکردند، آنان را انواع عذاب دوزخ هست و عذاب آتش خواهند داشت.«10» کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده­اند، براى آنان بوستانهایى با درختانى انبوه خواهد بود که از زیر آنها جویبارها جارى است. این است سعادت بزرگ.«11»

 

جهت هدایتی سیاق اول:

تهدید کسانی که مؤمنان را دچار فتنه می­کنند

آنان که مؤمنان را در معرض انتخاب بین ترک ایمان یا شکنجه و عذاب قرار می­دهند، ناکام می­مانند و مانند اصحاب اخدود عذاب می­شوند.

 

آیه 12 - 22

إِنَّ بَطْشَ رَبِّکَ لَشَدیدٌ (12) إِنَّهُ هُوَ یُبْدِئُ وَ یُعیدُ (13) وَ هُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ (14) ذُو الْعَرْشِ الْمَجیدُ (15) فَعَّالٌ لِما یُریدُ (16) هَلْ أَتاکَ حَدیثُ الْجُنُودِ (17) فِرْعَوْنَ وَ ثَمُودَ (18) بَلِ الَّذینَ کَفَرُوا فی‏ تَکْذیبٍ (19) وَ اللَّهُ مِنْ وَرائِهِمْ مُحیطٌ (20) بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجیدٌ (21) فی‏ لَوْحٍ مَحْفُوظٍ (22)

 

وحی الهی، کافران فتنه­گر را به شدت تهدید کرد، اما بنای آنان بر تکذیب قرآن است و از طریق دروغ شمردن آن، درصدد زیر سؤال بردن وعده عذاب الهی هستند. آنان می­خواهند پیامبر اکرم6 و مبلّغ پیام انذاری وحی را به موضع انفعال برانند تا فضای ستمگری علیه مؤمنان همچنان باقی بماند و راه سلب ایمان از طریق شکنجه و ارعاب مؤمنان بسته نشود. آنان می­خواهند اثر هدایتی آیات پیشین خنثی شود. خدای متعالی می­فرماید:

ای پیامبر! قطعاً گرفتنِ پروردگارت گرفتنى سخت است و تحقق عذاب کافران حتمی است«12» اوست که موجودات را پدید مى­آورد و آنها را پس از نابودى و تباهى به حالت نخستشان برمى­گرداند و بازسازى مى­کند. آیا او از عقوبت کافران ستمگر عاجز است؟!«13» و اوست که آمرزنده مؤمنان و دوستدار آنان است. آیا از حمایت مؤمنان دربرابر ظلم و تجاوز کافران، ناتوان است؟!«14» صاحب عرش و ارجمند و باعظمت است.«15» هر کارى را بخواهد، به طور کامل انجام مى­دهد.«16» جای نگرانی نسبت به وقوع عذاب ستمگران نیست. آیا داستان آن لشکریان به تو رسیده است؟«17» داستان فرعون و قوم ثمود؟ خدا آنان را نابود ساخت و پیامبرشان را یارى کرد.«18» اى پیامبر! کافران از این سخنان پند نمى­گیرند و بنای ترک فتنه­گری ندارند، بلکه کسانی که کفر ورزیدند، همچنان بر دروغ انگاشتن قرآن اصرار می­ورزند«19» و خدا از هر سو بر آنان احاطه دارد، پس نمى­توانند از حیطه قدرت او خارج شوند.«20» قرآن چنان که آنان مى­پندارند، ساخته بشر یا القاى شیاطین نیست، بلکه کتابى است خوانده شده و ارجمند و باعظمت«21» که در لوحى مصون از هر کذب و باطل قرار دارد.«22»

این آیات نورانی، ترفند کافران برای از بین بردن اثر تهدیدات سیاق پیشین را خنثی می­کند و زمینه تثبیت قلب رسول خدا6 و تشدید تهدیدات پیشین را فراهم می­سازد.

 

جهت هدایتی سیاق دوم:

تثبیت قلب پیامبر6 و تشدید تهدید کافران

کافران قرآن را تکذیب می­کنند تا حتمیت تهدیدات الهی را زیر سؤال ببرند. عذاب خدا شدید است و تحقق اراده او حتمی

 

سیر هدایتی سوره

نخستین سیاق این سوره مبارک، تهدید کسانی است که مؤمنان را آزار می­دهند تا از ایمانشان دست بردارند و سیاق دوم، تبلیغات سوء این کافران علیه پیام انذاریِ سیاق پیشین را خنثی می­کند.

گفتنی است که روی دیگر سکّه مقابله با کافران فتنه­گر، حمایت از مؤمنانی است که مورد ظلم و آزار و اذیت آنان قرار می­گیرند. بنابراین سوره «بروج» در عین تهدید سخت کافران زورگو، تثبیت جایگاه انذاریِ رسول خدا6 و حمایتی بی­دریغ از مؤمنان مظلوم است.

 

جهت هدایتی سوره مبارکه بروج:

مقابله شدید با کافران فتنه­گر

برخی از راه تهدید به شکنجه و قتل، مؤمنان را در معرض ترک ایمان قرار می­دهند و چون وحی الهی تهدیدشان می­کند، تکذیبش می­کنند تا رسول خدا6 را به موضع انفعال بکشانند و رفتار فتنه­جویانه خویش را ادامه دهند. ایشان منتظر عذاب شدید و حتمی پروردگار باشند.

 

صدق الله العلی العظیم